RESPONSUM AD PRIMUMA CAPUT HISTORIÆ DE NOVA COMETA.

Primum dicis secundam, quartam, nonam, duodecimam stellam Cassiopeiæ efficere figuram quadrilateram anormem, h. e. inæqualium laterum (ut in subiecta figura apparet constitui) quæ a Græcis trapezion vocatur, ductisque lineis diagonijs duo triangula scalena. Figura hæc prorsus habet æqualia latera et angulos cum tua. Nam in scripto ad me misso vestigia punitorum quatuor |angulorum puncturis acus impressa in charta remanentia imitatus sum. Characteres huius scripti dissimiles sunt tuis literis, et qui transtulit, veram figuram tuis manibus factam pungente acu per applicationem imitatus est. Hæc figura valde dissidet a quadrilatera, quam efficiebant 4^a 2^a 12^a 9^a. Nam videbantur efficere quadrilaterum quasi æquicrurium, iudicio omnium qui aspexerunt, et iudicio Domini Reisacheri, quem Dominus faxit in regnum suum transtulerit ex hac vita. Ex eius enim libro puncturis acuum fideliter extracta est hæc figura, quæ non anormis prorsus, ut tu pingis, nec ex triangulis manifeste scalenis constituta. Insuper divide diagoniam 2^æ et nonæ in 8 partes æquales (quæ habet 7° 47′, quibus ad complendum 8 solum gradus desunt 13 min.) et videbis quam erronea sit tua figura ad hoc solum excogitata, ut persuadeas magnam laterum inæqualitatem in figura supradicta, ut tu veriores possis persuadere tuas laterum distantias meis. Primum erratum in figura hac tua, latus 2^æ et 12^æ esset 5 gr. cum 5 min. fere, cum tu dicas esse 4° 55′. Secundus error, latus nonæ et 12^æ esset fere 6° 50 m. cum tu dicas esse 5° 15′. Tertius error, diagonia 4^æ et 12^æ esset fere 7° 35′ cum tu dicas esse 6° 14′. Quare falsa est hæc figura nec dictis tuis consentanea, nec veræ figuræ quam in cœlo efficiebant tres stellæ cum nona |...|...|₂...|...|₄...|...|₆...|...|₈. Positis distantijs quas dicit Thaddæus se crebro observasse, necessario est describenda hæc figura proxima, in qua primum deprehenditur errasse, quod a 4^a ad 12^m dicat esse 6^G 14^MM (in quo bene observavit mihi consentiens) sed si reliquorum laterum quadrilateri distantiam bene observasset, a 4^a ad 12^m |solum essent 5^G 52^M fere. Quare in observationibus distantiarum laterum, ubi dissidet a me, erravit. 2°, cum oculus indicaturus est differentiam duorum intervallorum seu duarum magnitudinum, ipsæ debent æqualiter oculo exponi. Si Thaddæus existente 2^a stella in M. Cæli (quo tempore solum possunt oculo æqualiter exponi 12^a et 4^a) observasset differentiam distantiarum ipsarum a 2^a, vidisset fere esse æquales nec esse maiorem differentiam 5 minutorum a 2^a ad 12^am quam a 2^a ad 4^am. Itaque erravit ponens differentiam 19 minutorum. Similiter erravit ponens differentiam distantiæ Cometæ a 12^a ad distantiam eius a 4^a 24 minutorum. Nam existente Cometa in M. C. quo tempore debebat distantias observare, oculo videbantur hæ duæ distantiæ æquales et maiores superioribus duabus et radio exacto undique æqualiter librato, uno brachio non magis prominente alteri, vidisset a Cometa ad 12^am spatium maius, spatio ab eadem ad 4^am solum 10 minutis, non 24 min. ut ipse scribit. Similiter erravit in distantijs ab 11^a ad 4^am et ab 11^a ad 12^am. Nam si talem triangulum efficiebant 11^a 4^a et Cometa ut ab 11^a ad 4^m sint 3^G 46′ (quod spatium inveni ego 3^G 50′) et ab 11^a ad Cometam sit 1^G 24′ ut asserit, cum a Cometa ad 4^m fini 4^G 51^M, est necessarium ut 11^a stella cadat a diagonia, quod |est a Cometa ad 2^m versus 12^m et non versus 4^m, cui adversatur Reisacherus et veritas. Insuper ab 11^a ad 12^m solum erunt 4^G 10^M, cum ex scripto Thadæi debeant esse 4^G 45′, quam distantiam si sumas ex scala et ducta linea a 12^a circinationem duxeris, et a 4^a pariter secundum distantiam 3^G 46′ (aut 50′ ut ego dico) aliam circinationem duxeris, invenias verum locum 11^æ, necessarium ex dictis Thadæi, nisi sibi velit contradicere, esse proximum lateri nonæ et 4^æ, et vix fuisse a Cometa ad 11^am gradum integrum. (Nam a 2^a ad 11^am sunt 6 50, licet Thadæus ponat 6 30, quam distantiam ex cœlo fidelissime et ex vero loco |11^æ in figura præcedenti ex distantijs Thadæi colligitur). Quare falsum est fuisse 1^G 24′, quod ego conclusi fore necessarium ex dictis Thaddæi secum pugnantibus. Figura quadrilatera Reisacheri approbat verum esse confirmatque Historia. Nam 11^a tam propinqua erat Cometæ et lineæ rectæ a Cometa ad 4^am ductæ, ut cum esset in vigore cometa, nunquam ego eam stellam videre potuerim, postea vero decrescente vel deleto Cometa mihi visa fuerit, quæ causa fuit ut prorsus fuerit a me neglecta 11^a stella, Insuper reprehendit me Thadæus, quod posuerim a Cometa ad Cynosuram 26^G 40′ cum ipse solum invenerit 25° 30′. Quod mea observatio sit veritati propinquior poterat concludi, si Dominus Thadæus observasset distantiam secundæ a Cynosura, verum nescio an casu an de industria omiserit. Ego observavi a 2^a ad Cynosuram 34 gr. 25 M. ........................................................... minutorum scalæ prædictæ pro singularibus gradibus acceptis, et ob amorem quo Thadæum prosequor id fiet in quadrilatero eius, ut ex eius quadrilatero convincam me perspicacius observasse. Linea ducta a Cynosura ad 2^am transit inter 4^am et 11^am. Descripta hac figura invenietur distantia a Cynosura ad Cometam excedere 26^G 15′, restituatur ergo in proprium locum 11^a stella, et observentur veræ distantiæ stellarum 2^æ 4^æ et 12^æ et ipsius cometæ, et procedatur veris figuris, et intelligent omnes meas observationes in duobus locis Meridiani factas esse veriores.

Hæc scripsi studio veritatis, cui sum addictissimus et in versando Radio exercitatissimus ab A^o 1558, quo utebar Radio Gemmæ Frisij ἀνισορρόπῳ, quo relicto excogitavi mihi alium ἰσόρροπον, quo longe commodius utar.

|...................................... tecum per secundam personam agere et ad scriptum responderem, interpellantibus me filiolis ex secunda in tertiam personam sum lapsus. Atque hæc controversia cum sit de scrupulis potius, quam de veritate argumenti libri nostri de Cometa, in qua præclare convenit inter nos, æquo animo ferre debes, postquam non sunt insectandi animo scripta, sed potius amore proferendæ in lucem veritatis. Charta ergo non separet animos, quos veritatis studium connectit. Valentiæ 25 Decembris Anno 1574.

Tui studiosissimus
HIERONYMUS MUNNOS,
Academiæ Valentinæ hebraicæ linguæ
et Mathematum Professor.