||GLOBVS MAGNVS ORICALCHICVS
GLOBVM insuper maximum, summâ diligentia, nec minori sumptu (uti et in cæteris omnibus) confieri curavimus: qui interius ligneâ constat materiâ, affabre e multis Armillis et frustulis intertextis, ijsdemque hinc inde a Centro fulcitis, compositâ, et posteâ in Globosam formam tornatâ. Quod Opus, quoad ligneam formam, Augustæ Vindelicorum anno 1570, antequam inde in Patriam discederem, idoneum isthic Artificem, alias frustra diu quæsitum nactus, parari curavi. Cumque ob vastitatem, quæ vectioni difficultatem ingerebat, Augustæ in quintum annum, quo isthuc redij, hæsisset; Anno nimirum 1575. quando Ratisbonam tempore Coronationis hujus Augustissimi Imperatoris Rudolphi II. ex Italiâ rediens, ac Augustam transiens, accedebam, Globum illum quidem iam diu paratum isthic reperi; At rotunditate suâ undiquaque non satis absolutum, et insuper rimis quibusdam hinc inde infectum. Curavi nihilominus eum anno sequenti in Daniam non sine difficultate mihi advehi: Ubi resarcitis ejus rimis, Globositate exquisitâ aliquot centenis inductis membranis reparatâ, atque per biennium periculo facto, an aliquid inde quâquâ versum remittere vellet, ut binarum æstatum atque hyemum mutationes sustineret: Tandem cum eum rotundissimam Globi formam undiquaque constanter retinere depræhendissem, laminulis Orichalcicis justæ crassitiei eum totaliter superinduci tuto curavi: idque tanto studio et subtilitate, ut ex solido Orichalco Globum constare diceres: vix apparentibus laminarum iuncturis: quem etiam mox in exactam Globi formam levigari feci; tandemque Zodiaco et Æquatore cum suis Polis illi insignitis singulos eorum Gradus in singula 60. Minuta per puncta etiam transversalia, (uti soliti sumus) subtiliter distribuimus: relicto tamen adhuc annuo spatio ante distributionem ut periculum fieri posset, an post Orichalci inductionem, rotunditatem suam tam hyeme quam æstate omnimode conservaret. Quod cum satis experimentatum foret; non saltem Circulos, de quibus dixi, illi adaptavi; sed et octavæ Spheræ sidera; quotquot interea Cœlitus obtinere licuit, diligentissime observata, convenientibus locis annotavi: quæ successivis annis magis magisque numero aucta, tandem millenarium complêrunt; ita ut omnes stellas, quotquot visui vel parumper patent, illi adaptârim, relatis earum locis consulto ad annum 1600. completum brevi instantem, sicque præterlapsi sunt anni circiter 25 a primâ Globi hujus confectione, donec is divisionibus et stellis suis absolveretur. Quæ mora etsi tædiosa videri possit; tamen non parum habuit utilitatis, ut omnia constantius, |plenius et perfectius præstarentur. Et, sat cito, si sat bene. Interea nihilominus ejus exteriores adaptatæ sunt Armillæ; utpote Meridianus, quem repræsentant literæ EFGH et deinceps Horizon (de quo postea) intra quos ipse Globus compræhenditur, et in Axe suo circa Polos IK revolvitur. Hic autem Meridianus e solido constat Chalybe, Habetque Divisiones singulorum minutorum omnium Graduum: et Horizon LMN spitami latitudinem habens, Orichalco etiam superinductus est, et in suos Gradus atque Minuta Azimuthaliter divisus. Descendit vero a Zenith ad Horizontem Quadrans verticalium Circulorum Orichalcicus apud B incipiens, et in Horizontem desinens, atque in 90. Gradus cum suis singulis Minutis subdivisus: qui tam Altitudinibus, in semetipso, quam Azimuthis in Horizonte numerandis inservit. Ipse autem Horizon cum suo Meridiano, adeoque toto intercepto Globo, pedestali firmo per OPQRSTUX repræsentato innititur; in quo duo sunt ferramenta QR decussatim sese transeuntia, quæ ab unâ parte vides: et duo similia ab alterâ; sustentaculi et firmitudinis caussâ, ne Horizon aut tota machina quidpiam vacillet ob magnitudinem atque pondus. Est vero totum hoc fulcrum circiter 5 pedes altum; in cujus inferiori parte varij Artifices Mathematum ornatus gratiâ insigniter depicti cernuntur; una cum alijs quibusdam pulchritudinem addentibus. Habet autem ipse Globus in suâ diametro 6 proxime pedes. Hinc Meridianus et Horizon, cæteraque æstimari possunt. Quantam Globi machinam tam solide et subtiliter elaboratam, et undiquaque rite constantem â nemine hactenus in quavis Orbis Terrarum parte (absit invidia dicto) constructam et absolutam esse arbitror. Opus ingens et magnificum: quod ut multi e varijs Regionibus una cum cæteris meis Organis conspicerent, in Daniam profecti sunt; Dum Regnum Vraniæ incolume atque Arx inclyta stabant. Circa Horizontem hæc verba aureis literis leguntur: ANNO A CHRISTO NATO CIϽ, IϽ, XXCIV, REGNANTE IN DANIA FRIDERICO SECVNDO, HVNC CŒLESTI MACHINÆ CONFORMEM GLOBVM, IN QVO AFFIXA OCTAVÆ SPHERÆ SIDERA CŒLITVS ORGANIS DEPREHENSA SVIS QVÆQVE LOCIS AD AMVSSIM REPRÆSENTARE: ERRANTIVMQVE STELLARVM PER HÆC APPARENTIAS PERVESTIGARE DECREVIT: CŒLO TERRIGINIS, QVI RATIONEM EAM CAPIVNT, MÆCHANICO OPERE PATEFACTO, TYCHO BRAHE O. F. SIBI ET POSTERIS F. F. Quod vero annus hîc adscribitur 1584. eo id fit, quod is circa medium tempus, dum hæc structura elaboraretur, incideret; quadriennio nimirum ante obitum laudatissimæ memoriæ Regis Friderici, qui me meaque studia liberaliter et clementer fovit, ac Regio Amore, quoad vixit, prosecutus est. Addam et hoc, quod magnifica hæc machina superius tegumen habet, per YZ indicatum, interius concavum, atque rotundum, quod superius Globi hemisphærium comprehendat, atque in eo per |funiculum in cochleâ trabi affixa, ubi lubuerit, demissum ipsum Globum a pulvere, alijsque inquinamentis protegat.
USUS hujus Globi est, qualis et aliorum Cœlestium: Quem peculiari libro per otium describere animus est. Neque enim paucis absolvi potest. Habet autem præ cæteris hoc ob suam magnitudinem prærogativæ, quod omnia in eo exactissime, adeoque in ipso minuto exequi liceat; sicque singula, quæ primi mobilis Doctrinam concernunt, et cœlestium corporum observationes respectu Ecclipticæ et Æquatoris, aliorumve quorumvis in Sphærâ circulorum minimo negotio, et absque laboriosâ supputatione hic mæchanice perficiuntur.
