Pave Johannes 23. skriver til abbeden i Reinfeld kloster og dekanerne i Deventer og
Verden efter anmodning fra Hamburg, der har klaget over at forskellige gejstlige og
verdslige stormænd plyndrer skibbrudne købmænd, særlig i Bremen, Slesvig, Ribe, Roskilde,
Münster og Utrecht stifter, og især i de vestlige og kystnære områder. Han pålægger
modtagerne at hjælpe de skibbrudne mod yderligere overgreb, at sørge for at kanonisk
ret bliver overholdt, at bandlyse forbryderne offentligt, og i øvrigt at gøre alt
hvad de anser for tjenstligt, om nødvendigt endog kalde verdslig magt til hjælp. Endvidere
giver han dem fuldmagt til at stævne gerningsmændene, deres bagmænd og hvem som helst
som hjælper dem i ord og gerning, og hvis disse ikke møder op som stævnet, til at
dømme dem i deres fravær.
A: Hamburg, Staatsarchiv, 710-1 I, Threse 1, T7, nr. 1.
Aa: Transsumeret i brev af 30. marts 1444 (Staphorst s. 323ff.).
Aa1: Staphorst, Historia ecclesiastica Hamburgensis diplomatica, Theil 1, 4. Band,
Hamburg 1731 s. 323-326.
Tryk: APD II 241 nr. 1210Reg. Dan. 3288Staphorst, Historia ecclesiastica Hamburgensis diplomatica, Theil 1, 4.
Band, Hamburg 1731 s. 323-326jf. også M. J. Schröter, Kloster Reinfeld, eine geistliche Institution im
Umfeld der Hansestadt Lübeck 1186/90-1582, Neumünster 2012, Band I. Geschichte,
s. 163
Tekst efter Aa1, med rettelser efter Dipl. Dan. 1415 15. februar.
Johannes, Episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis
Abbati monasterii in Reynvelde & sancti Lebuini Daventriensis
Lubicensis & Trajectensis diocesis ac sancti Andreæ verdensis ecclesiarum Decanis
salutem & apostolicam benedictonem.
Ad compescendos conatus nepharios perversorum, qui Dei timore postposito manus improbas
& rapaces ad personas & bona innocentium extendere non verentur, tanto magis nos
decet oportuno remedio providere, quanto per amplius tendunt in divinæ majestatis
offensam
& in dispendium plurimorum.
Sane licet dudum per sacros Canones salubriter ordinatum fuerit, quod omnes illi,
qui
Romanos ac alios Christianos, pro negotiatione & aliis honestis causis navigio vectos,
aut capere aut rebus suis spoliare præsumerent, &
illi etiam, qui Christianos naufragium patientes, quibus secundum regulam
<fidei> potius auxilio tenentur, damnata cupiditate spoliare rebus suis præsumerent, nisi
ablata reddent excommunicationi se cognoscerent subjacere.
Sic etiam perinde in imperiali constitutione sanxitum, quod navigia quocunque etiam
locorum pervenerint, si quo casu contingente
corrupta fuerint, vel aliter ad terram pervenerint, tam navigia ipsa, quam in illis
navigantium bona, eis, quos spectabant, integre conserventur, antequam navigantis
hujusmodi pericula mercatoris sublata, nec omnino locorum consuetum, quod ipsi adversatur
Imperiali Sanxioni, nisi talia sint navigia, quae piraticam exerceant pravitatem,
aut sint
Christiani nominis transgressores;
Tamen, sicut exhibita nobis nuper, pro parte dilectorum filiorum proconsulum &
consulum & universitatis opidi Hamburgensis Bremensis diocesis
petitio continebat, nonnulli Archiepiscopi, & alii Ecclesiastici prælati, nec non
duces, principes, comites, Barones, nobiles, milites & alii seculares potestates,
præcipue in partibus occidentalibus & maritimis constituti, per quorum dominia
districtus & territoria,
sive in mari
aut aliquibus publicis fluminibus, cum navibus sive navigiis, personis & mercibus
oneratis, quam plures mercatores, opidani & habitatores hujusmodi opidi habent pro
tempore
pertransire, &
quorum plerique propter inundationes aquarum & tempestatum
maris cum personis ac bonis, quæ
ducuntur in eisdem navigiis, naufragium & jacturam bonorum sæpius patiuntur, cum
huiusmodi navigia, dum naufragium passa ventorum & marium, nec non aquarum vehementia
impellit ad littus, vel terram, vel portus eorundem Archiepiscoporum, Episcoporum
&
aliorum prælatorum, nec non ducum, principum, comitum & Baronum, nobilium militum
ac
aliarum secularium potestatum, præsertim in Bremensi,
Sleswicensi, Rypensi,
Roscildensi, Monasteriensi &
Trajectensi diocesibus, eisdem afflictis addendo afflixionem,
ipsos naufragos, qui merces in eorum navibus ad prædictum opidum navigando adducunt,
&
nonnunquam etiam alios violenter & inhumaniter capiunt, & bona apud ipsos, &
in eisdem navigiis, ac alias
quoquomodo reperta, temere ac malitiose diripiunt, sibique bona ipsa appropriant, & alias
ipsos naufragos, quamvis piraticam pravitatem non exercuerunt, nec
<non> alios Christianos sic navigando dampnificaverunt
seu læserunt,
enormiter offendere ac dampnificare præsumunt, in animarum suarum periculum & scandalum
plurimorum, nihilominus excommunicationis sententiam dampnabiliter incurrendo.
Quare pro parte dictorum Proconsulum, Consulum & universitatis
<opidi> fuit nobis humiliter supplicatum, ut in præmissis eis, nec non opidanis &
habitatoribus ipsis, omnibusque aliis dictum opidum navigio petentibus, in veniendo
&
recedendo super hoc oportune providere, de benignitate Apostolica dignaremur.
Nos igitur hujusmodi supplicationibus inclinati, discretioni vestræ per Apostolica
scripta mandamus, quatenus vos, vel duo ac unus vestrum per vos, vel alium seu alios
eisdem proconsulibus, consulibus, universitati
<opidi> nec non opidanis & habitatoribus ac aliis prædictis in præmissis, de oportunæ
defensionis auxilio, auctoritate apostolica assistentes, non permittatis eos per
Archiepiscopos Episcopos & prælatos, nec non duces, principes, comites, barones,
nobiles, milites & alias seculares potestates, cujuscunque excellentiæ, status,
gradus, ordinis vel conditionis extiterunt, in præmissis seu contra eiusdem constitutiones
Canonicas & civiles
indebitemolestariac in personis & bonis huiusmodi
dampnificari, ipsasque constitutiones faciatis eadem auctoritate
inviolabiliter observari, transgressores & violatores & contemptores earundem
constitutionum
excommunicatosnuncietis & per alios nunciari
<faciatis> in ecclesiis & locis publicis, de quibus vobis visum fuerit expedire,
necnon omnia alia ac singula faciatis, quæ in præmissis & circa ea
fuerint quomodolibet oportuna, contradictores quoslibet & rebelles per censuram
ecclesiasticam, appellatione postposita compescendo, invocato ad hoc, si opus fuerit,
auxilio brachii secularis.
Ceterum si forsan prædictorum scelerum patratorum, eaque fieri mandantium, ipsisque
dantium in illis per se, vel alium seu alios directe vel indirecte publice vel oculte
auxilium, consilium vel favorem præsentia
pro monitionibus & requisitionibus de ipsis faciendis eis secure vel commode haberi nequiret,
<nos> vobis monitiones, requisitiones hujusmodi, ac citationes quaslibet, per edicta
publica in locis affigenda publicis, de quibus sit verisimilis conjectura, quod ad
notitiam citatorum &
monitorum huiusmodi pervenire valeant, faciendi plenam concedimus
tenore presentium potestatem & volumus, quod monitiones, requisitiones & citationes
hujusmodi, perinde ipsos citatos, requisitos & monitos, ut præmittitur,
arctent ac si eis facte & insinuate
presentialiter &
personaliter exstitissent.
Non obstantibus, tam felicis recordationis Bonifacii Papæ VIII.
prædecessoris nostri, in quibus cavetur, ne aliquis extra suam civitatem & diocesin,
nisi in certis exceptis casibus, & in illis ultra dietam a fine suæ diocesis ad
judicium evocetur, seu, quod judices a sede deputati prædicta extra civitatem &
diocesin in quibus deputati fuerunt contra
quoscumque procedere, seu alii vel aliis vices suas committere, aut aliquos ultra unam dietam
a fine dioceseos eorundem trahere non presumant aut de duabus dietis in
concilio generali quam aliis quibuscunque constitutionibus a prædecessoribus nostris Romanis
Pontificibus, tam de judicibus delegatis, quam personis ultra certum numerum ad judicium
non trahendis, ac aliis edictis, quæ videlicet possent in hac parte jurisdictioni
atque
potestati ejusque libero exercitio quomodolibet obviare, seu si aliquibus communiter
vel
divisim a sede Apostolica sit indultum, quod interdici, suspendi vel excommunicari,
ac
ultra vel extra illa loca ad judicium evocari non possint, per literas apostolicas
non
facientes plenam & expressam, ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi
mentionem.
Datum Constantiæ IV. Idus Februarii Pontificatus nostri Anno 5.
I perioden 1. januar 2017 til 30. juni 2021 vil redaktionen udelukkende udarbejde
tekster.