Paven bekræfter den allerede i nogen tid forsøgte foranstaltning med beskikkelse af
to generalvikarer for observanterne af franciskanerordenen (en nord og en syd for
alperne), samt give nøjagtige bestemmelser om deres valg og virkemåde.
A: Tabt
Aa: København, Det Kongelige Bibliotek, E Donatione Variorum 1, 2°, Bartholin III D 252-61.
Tryk: Wadding, Annales Minorum XI, 251-53Dipl. Norv. IX, 278-83APD III 142 nr. 1877
Tekst efter Dipl. Norv. l.l.:
Eugenius episcopus servus servorum dei ad [perpetuam
futuram rei memoriam, ut sacra ordinis Minorum religio cujus zeli sinceritas ex suis
laudabilibus clarens operibus commendabile plurimum catholice fidei prestare non
desinit augmentum ab omni reddatur quantum permiserit altissimus adversitate secura
internis gerimus insitum [vobis efficere
votis affectum ut [semoto
3 quod officit et subrogato quod proficit [nil remaneat
4 quod fratres [ab incepti
5 forsitan retrahat salubritate propositi aut ullatenus robur sacre religionis
infringat. Sane siquidem dilectus filius Antonius de Rusconibus sacre theologie
professor [ac
6 ordinis Minorum generalis minister nobis [suadens
7 ac nonnullis
8 sacre theologie professoribus et probis [ipsius religionis
6 viris [suasionis nostre
9 propositum laudantibus assentientibusque et id ipsum consulentibus duos
instituit vicarios dilectos
10 [videlicet
11 Johannem de Capistrano in et super omnes in partibus [Cismontanis commorantes
12 et Johannem de Mauberto in et super omnes in partibus Ultramontanis ejusdem
ordinis fratres de observantia nuncupatos professores cum plenaria sui officii
[pietate utrisque sigillatim
13 concessa ut [ex
6 suis nostris insertis litteris evidenter apparet. Cum igitur ex prefata
institutione status quietem fugata vagationis materia [sacri studii
14 attentionem personarum augmentum et [plura
15 bona ut certa experientia didicimus ipsis fratribus de observantia nuncupatis
necnon Christiane religioni ex eorum exemplari vita accessisse intelligamus et [pluriora
16 domino concedente in futurum evenire [sperentur
17 si eadem institutio futuris temporibus perseveret. Nos qui singulorum
presertim regulari observantie deditorum quietem pariter et salutem intensis
desideriis affectamus inherentes constitutionibus et statutis super hujusmodi [disponentibus
18 editis sacri Constantiensis concilii et felicis recordationis Martini pape
quinti predecessoris nostri motu proprio non ad alicujus nobis super hoc oblate
petitionis instantiam sed ex certa [nostra
6 scientia auctoritate apostolica de consilio et assensu venerabilium fratrum
nostrorum sancte Romane ecclesie cardinalium statuimus decernimus et ordinamus ut
deinceps vicarius generalis ipsorum fratrum de observantia Ultramontanus [circa
19 finem triennii ex quoad officium vicariatus electus fuerit [possint
20 et debeat convocare vicarios et discretos [vocem
21 in congregatione [habentes
22 deputatos quarumlibet vicariarum et provinciarum sibi subjectarum in loco per
ipsum vicarium generalem deputando [et circa
23 finem ipsius triennii capitulariter facere congregari. Quorum si qui
infirmitate vel [alio
6 legitimo impedimento detenti interesse non possint per nuncios ab eis
deputatos vel [per
6 supplecionem [vocum
24 juxta eorum consuetudinem presentia suppleatur, qui sic congregati facultatem
habeant [omnia et singula faciendi ordinandi atque disponendi que jure consuetudine
et ex privilegiis possint fratres
25 ejusdem ordinis in eorum similem vicarium generalem, cujus electionem si a
duabus partibus eligentium celebretur quam primum commode fieri poterit generali
ministro totius ordinis [juxta eorum consuetudinem
6 faciant presentari, ipse vero generalis minister infra triduum a presentatione
sibi facta [predictum electum
26 confirmare teneatur concedendo et committendo [ei
6 plenarie vices suas dando scilicet ei liberam auctoritatem et potestatem ac
omnimodam facultatem
27 super omnes et singulos fratres de observantia nuncupatos [et si alio nomine
quispiam eorum nominentur
6 in partibus Ultramontanis [commorantes et commoraturos
6 tam in capitibus quam in membris visitandi publice et private vocandi citandi
inquirendi examinandi procedendi judicandi [amonendi
28 terminandi decidendi sentenciandi approbandi reprobandi corrigendi [arcendi
29 detinendi puniendi carcerandi et a carceribus liberandi ad actus legitimos
restituendi fratres vicariarum et provinciarum hujusmodi collocandi et commutandi
expellendi et revocandi fratres de [Citramontanis
30 partibus cum bona licentia venientes [recipientes
31 apostatas omnes ad ordinem redire volentes cum penitentia que eidem vicario
videbitur injungenda reducendi et acceptandi fratres conventuales dummodo suis
ministris non sint rebelles et ab eis licentiam petierint et penitentiam non
effugiant delictorum veraciter cupientes ad meliorem frugem se transferre et vivere
regulariter recipiendi officiales et prelatos quoslibet sibi subjectos cum opus
fuerit aut casus exegerit privandi absolvendi deponendi et restituendi vel alios loco
eorum de consensu tamen fratrum eorundem locorum in quibus hujusmodi
32 officiales aut prelati existunt vel saltem majoris partis eorundem [instituentes
33 fratres conventus [domus loca et heremitoria
34 predicta presentia
35 et futura [eis subjecta
36 informandi et reformandi absque socio vel sine licentia de Citramontanis
partibus [seu Ultramontanis
6 [delinquentes
37 puniendi, et quos noverit abiles et idoneos etiam ad sacros ordines [usque
38 ad sacerdotium inclusive promoveri faciendi [et
6 ad confessionis et predicationis officia promovendi et promotos cum eidem
vicario videbitur privandi vel suspendendi omnes et singulos fratres sibi subjectos
ab omnibus peccatis suis penis spiritualibus [et
39 temporalibus excommunicationibus suspensionibus transgressionibus regule et
statutorum casibus irregularitatibus et censuris [prefato
40 generali ministro commissis vel reservatis libere absolvendi liberandi et
dispensandi [quotiens
41 opus fuerit se quoque ab hujusmodi absolvi liberari et dispensari faciendi
etiam [quotiens
41 oportere ei videbitur ad omnes provincias et vicarias et ad presentiam ipsius
generalis [ministri
6 ac Romanam curiam accedendi et mittendi fugientes a seculo a quoscumque
volentes deo in dicto ordine deservire tam pro clericis quam pro laicis ad habitum
et
professionem recipiendi gratie sive littere quecumque a [prefato
40 generali ministro eisdem fratribus concesse vel destinate vel in posterum
concedende [vel destinande
6 si tales essent ab observantia regulari distraherentur fratres hujusmodi aut
que scandalum in regimine eidem vicario commisso parerent habeantur pro infectis
contradictores et rebelles per censuram ecclesiasticam et alia juris et dicti ordinis
remedia etiam per invocationem brachii secularis vel ecclesiastici si opus fuerit
compescendi congregationes in provinciis et vicariis omnibus [eis
42 subjectis sive pro electione vicariorum sive pro aliis utilibus negotiis et
occurentiis oportunis faciendi sive fieri faciendi, et generaliter specialiterque
omnia alia et singula
43 circa fratres conventus domos [loca et heremitoria
44 hujusmodi faciendi excercendi disponendi ordinandi administrandi
45 statuendi que ipse minister generalis facere posset si personaliter
interesset, easdem insuper auctoritates et gratias potestates et facultates per ipsum
ministrum generalem eidem vicario concessas vel earum partem aliis fratribus quos
ad
hoc judicaverit idoneos [committentes et concedentes,
46 nec non per ipsos dicti vicarii
47 committi et concedi faciendi mandet [preterea
48 ipse generalis minister quod mandatum in commissione [dicto
40 vicario facta in scriptis [semper
6 appareat omnibus et singulis fratribus in [prefatis
49 Ultramontanis partibus commorantibus et commoraturis prelatis et subditis ad
meritum obedientie salutaris in virtute spiritus sancti quatinus omni appellatione
postposita quam nullo modo facere liceat in omnibus et per omnia firmissime pareant
et obediant eidem vicario toto tempore sui vicariatus tamquam persone ipsius ministri
generalis et nullo colore vel causa quesitis possint ipsi fratres [sub pena
50 excommunicationis et carceris et privationis officiorum et omnium actuum
legitimorum late sententie ad subterfugiendum correctionem examinationem
reformationem et [prefati
51 vicarii seu vicariorum illi [subjectorum
52 obedientiam ad conventus [domos et herimitoria seu loca alia quecumque
53 illius cure non commissa aufugere neque si jam aufugerint vel deinceps
aufugere contingeret ministri custodes [et
6 guardiani seu quicumque alii fratres eidem [prefato
40 vicario non subditi cujuscumque conditionis gradus et dignitatis existerent
sub pena privationis
54 officii et excommunicationis late sententie et privationis omnium actuum
legitimorum audeant illos recipere aut forte receptos vel in posterum recipiendos
retinere contra ejusdem vicarii velle vel vicariorum illi subditorum. [et
55 si quid aliud facultatis et auctoritatis in dictis litteris continetur quarum
tenorem hic volumus [habere
56 pro sufficienter expresso ac si de eis de verbo ad verbum facta esset mentio
specialis. Que commissio [assumptionis
57 ad dignitatem suspensione depositione vel obitu [dicti
58 generalis committentis nullatenus exspiret, sed firma auctoritate apostolica
ad tempus [inconcussa
59 et stabilis perseveret, quo triduo elapso et [electo non confirmato
60 electus ipse [non
6 confirmatus cum plenaria [pietate
61 hujusmodi [atque preceptis usque ad successoris electionem habeat et sedis
apostolice auctoritate infra quod tempus non valeat dictus vicarius suo renunciare
officio nisi scitu vicariorum omnium vicariarum et provinciarum discretorumque aut
majoris partis eorundem possit nichilominus predictus vicarius convocare omnes
vicarios illi subjectos discretosque infra tempus sui officii in loco per ipsum
deputando quotiens sibi opus visum fuerit.
62 Et si tempore electionis [prefati
63 vicarii vacaret generalatus officium [aut generalis excommunicatus esset vel suspensus
6 electum ipsum vicarium cum premissa [pietate
61 confirmatum censeri et esse volumus atque ordinamus, interim vero dum fuerit
confirmatus [is qui predictum vicariatus officium exercuit ante electionem
64 exerceat officium vicarii generalis et premissa que circa convocationem
congregationem [ordinationem dispositionem executionem
6 electionem presentationem et confirmationem et commissionis stabilitatem per [prefatos
65 dilectos filios ministrum generalem et ejus [prefatum
6 vicarium et ceteros ut [premittitur
66 fieri volumus ita et per inferiores ministros et eorum vicarios provinciales
hujusmodi et qui adesse habent [esse et
6 debere fieri in suis provinciis et vicariis [singulis annis
6 statuimus et ordinamus [vicaria Gosne propter illius amplitudinem excepta.
6 Si vero vicarius generalis infra [sui officii tempus
67 ex hac luce migraverit [seu alias ab officio amotus fuerit,
6 vicarius in cujus provintia mori [vel amoveri
6 contigerit nunciet [quanto cicius
68 poterit aliis vicariis Ultramontanis et de consilio atque [assensu
69 duorum proximorum vicariorum [terminet
70 locum et tempus nisi fuissent per vicarium ante ejus obitum [vel amotionem
6 deputata et convocet qui [fuerunt
71 convocandi pro successoris vicarii electione celebranda, quo vacationis
tempore auctoritate sedis apostolice excerceat officium vicariatus hujusmodi vicarius
ipse in cujus provincia obiit [vel amotus fuerit
6 predictus vicarius generalis cum plena potestate premissa. [Hoc idem intelligi
volumus de vicariis provinciarum seu vicariarum cum eos mori vel amoveri contigerit
provincias regi et gubernari per guardianum in cujus guardiania talia evenerint salva
semper et reservata predicti vicarii generalis ut premittitur potestate,
6 Generalis vero aut quisquam ministrorum vel custodum seu [fratrum
72 dicti ordinis [prefato
40 vicario generali seu
73 vicariis vel cuipiam fratri ejusdem familie de observantia [nuncupate
74 molestiam seu impedimentum aliquod inferre non audeat nec presumat [sub pena
excommunicationis late sententie privationis officii omniumque actuum legitimorum
ut
in predictis litteris continetur
6 nisi quod [prefatus
75 minister generalis per se dumtaxat personaliter visitare et corrigere possit
et valeat predictum vicarium generalem fratrem seu fratres conventum [domum locum
seu heremitorium
76 eiusdem familie pie [et
6 benigne ac caritative ad meliorem frugem provocando, et si [quemquam
77 quod absit repererit criminosum ipsum vicarium de consilio et assensu
78 majoris et sanioris partis fratrum domus [heremitorii
6 loci
79 conventus visitatorum in eodem loco et non extra
80 punire penitenciare et emendare secundum quod delicti qualitas exegerit
faciendum. De regimine vero et cura
81 predictorum de observantia nuncupatorum se aliter non [intromittant.
82 [Non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis necnon
statutis et consuetudinibus dicti ordinis juramento confirmatione apostolica vel
quavis firmitate alia roboratis privilegiis quoque et indultis ac litteris
apostolicis generalibus vel specialibus quibuscumque quorumcumque tenorum existerent
per que presentibus non expressa vel totaliter non inserta effectus eorum impediri
valeret quomodolibet vel differri et de quibus quorumque tenoribus totis de verbo
ad
verbum habenda sit in nostris litteris mentio specialis. Quibus omnibus et singulis
aliis in suo robore permansuris quo ad premissa derogare intendimus et expresse
derogamus per presentes ceterisque contrariis quibuscumque.
6 Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre constitutionis
ordinationis voluntatis statuti intencionis et derogationis infringere vel ei ausu
temerario contraire, si quis autem hoc attemptare presumpserit indignationem
omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum.
Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice m.o cccco xl[vj.o xvj.o
Kalendas Ianuarij pontificatus nostri anno xvj.o