||QVADRANS MAXIMVS CHALYBEVS QVADRATO INCLVSVS, ET HORIZONTI AZIMVTHALI CHALYBEO INSISTENS.
HUNC quidem Quadrantem superius inter Instrumenta delineata numero 7. explicuimus, aliâ tamen ratione dispositum; ita ut intra cryptam muralem in axe quodam forti Chalybeo Zenith et Nadir respiciente convolveretur, et simul intra muri cryptici circumferentiam, Armillam firmam haberet Azimuthalem, quemadmodum isthîc cum alijs requisitis, huc pertinentibus, sufficienter et depictum et explicatum est. Verum cum ibidem pollicitus sim, me suo loco alteram ejus dispositionem, quâ ab initio usus fueram, ostensurum, en eam hîc habes: quæ brevibus sic explanabitur: ABCD ipse Quadrans, A Centro descriptus, et Quadrato AEFG comprehensus. Ejus Regula ACI, inferius extenditur, ad manubrium H, prope quod est pinnacidium, rimulas habens superiori ad C Parallelas. Elongatur vero a C in I superiore parte, ut Quadratum ubique contingere possit: cui superius fila quædam Orichalcica juxta I sustentaculi loco addita sunt, quo iudex in lineâ rectâ ubique permaneat. Quæ a posteriore parte visuntur ALMNO ferreum fulcrum indicant, Quadrantem totum in plano Horizontali substrato Orthogonaliter sustinens. Nam juxta A Horizonti Azimuthali instar tenaculi habentis infra se cochleolam plumatam, associatur, ut in eo per manubrium quod a posteriore parte est, in ipso Azimuthali circulo quâcunque luberit, circumduci queat. Ipse vero Azimuthalis Circulus, de quo loquor, per literas PQRS repræsentatur. Per X vero indicantur quinque columnæ fortes totam machinam gestantes, apud quarum capitella juxta YZ sunt cochleæ quædam, perennes dictæ, cum suis etiam manubrijs volubilibus, Circulum Azimuthalem, in æquilibrium Horizontis disponentes, et totum Quadrantem in verticale planum dirigentes, prout exigunt perpendicula apud V et W signata. Cætera constant ex indicatione factâ superius citato loco. Ubi hic idem Quadrans aliter et aliquanto commodius ordinabatur. Non igitur lubuit plura de hoc explicationis locore petere, ne fastidiose eadem, quæ prius dicta, recoquerem. Ut vero spatium subjectum nihilominus, veluti antea, compleretur; Hexametrum Carmen additum est, quod Nobilis et Doctus Adolescens FRANCISCVS GANSNEB TENGNAGEL, qui aliquandiu mihi fuit domesticus, meæque e Daniâ migrationis comes, quo hîc subjungeretur, ex tempore concinnavit.
Fidei et observantiæ testandæ caussâ
.
