af Tycho Brahe (1599)   Udgiver: J.L.E. Dreyer (1927)   Tekst og udgave
næste

||AUGUSTISSIME ET POTENTISSIME IMPERATOR RUDOLPHE, DOMINE CLEMENTISSIME.

DESCRIPTIO medicamenti, quod contra morbos Epidemicos passim nunc grassantes, DEI dono, efficax est, quale Sacra Cæsarea Maiestas Tua clementissime per suum Capitaneum Brandeisensem a me expetijt, in hunc modum, prout ipsemet adinveni et comprobavi, se habet.

Accipiatur primum pro corpore et fundamento Theriacæ Venetæ optimæ et veteris, aut potius Alexandrinæ, lib. una, cui in vitro oblongo satisque capaci superfundatur spiritus vini, e generoso vino, ternâ destillatione et rectificatione moderato calore elicitus, ut extet supra Theriacam ad quantitatem palmæ, posteaque bene obturato vitro, ne spiritus exhalet, fiat digestio in tepido balneo per septimanam: quâ peractâ materia omnis, quæ in vitro est, filtretur per bibulam papyrum, ut separetur purum ab impuro, liquorque admodum rubicundus et perlucidus, qui hac filtratione provenit, indatur cucurbitæ vitreæ, et supra posito alembico cum suo recipiente, atque utrobique bene clausis de more vitris, fiat lenta destillatio in balneo mediocriter calido, nec æstuante, donec spiritus vini in receptaculum guttatim evocatus materiam sive essentiam Theriacæ in fundo cucurbitæ vitreæ instar mellis liquidi, colorem tamen ad subrufam nigredinem tendentem obtinentis, reliquerit. Spiritus autem ille vini Theriacalis |per se in vitro bene clauso conservari poterit, et parum mane, ubi lubuerit, de eo sumi, instar alterius aquæ vitæ; habet enim in se aliquid de volatili essentia Theriacæ, ideoque præservativi loco est, præsertim si ex oleo iuniperi sulphurato, de quo mox dicemus, bis vel ter ulterius in balneo exaltatus fuerit. Porro essentia illa Theriacæ, quæ in fundo remansit, sic efficacior reddenda: Sumatur sulphuris e cholcotare puro ter sublimati, et quarto ex aloë, myrrha et croco, semel, leviter, sine adustione elevati quarta pars libræ; huic superfundatur in cucurbita vitrea oblonga de oleo baccarum iuniperi, quod purum et in balneo rectificatum est, tantum ut superemineat quatuor digitis. Potest etiam addi oleum succini in balneo ter rursus destillatum et ab odoris vehementia liberatum, ut sit eius quarta pars respectu olei iuniperini, estque sic melius: ponaturque bene clauso vitro in fornace cinerum, ubi stet in tepida digestione per quatriduum, eliciet interim oleum iuniperi e floribus illis |sulphuris rubicundissimam tincturam, et optimam eorum essentiam in se attrahet. Fiat et hîc separatio filtratione, prout antea. De puro autem et rubicundo liquore, qui papyrum bibulam transivit, addatur duodecima pars essentiæ Theriacæ prius confectæ, ita ut hæc duodecim vicibus oleum illud iuniperi sulphurisatum excedat; mox simul digerantur in tepenti balneo violâ oblongâ bene obturatâ. Potest tamen ijs prius aliquid addi de extracto radicis Angelicæ, sale absinthij puro et essentia carabis albi, his tribus simul mixtis et pro decima sexta parte priori liquori iunctis posteaque, uti dictum, simul in digestione collocatis, idque per octiduum.

|Superaddere etiam conducit ante digestionem de prius reservato spiritu vini Theriacali tantum, ut tribus digitis superstet. Digestione hac peractâ fiet denuo separatio impuritatum intrinsecarum per filtrationem supradictam, et spiritus vini additus separetur in balneo, lentissimo igne, donec materia in fundo remaneat, instar picis liquidæ, quæ ex DEI benignitate præsens est remedium contra luem Epidemicam, octo, decem vel duodecim guttis pro ratione patientis in aqua aliqua competenti, utpote Prunellæ, Angelicæ, aut Cardobenedictæ, cochleari uno intro assumpta, idque statim ac morbus sentitur, antequam per somnum virus cor occupârit, et postea sudore per aliquot horas, quo diutius eo melius, elicito. Si mane quolibet ieiuno stomacho de hac medicina duæ vel tres guttæ in vino absinthiaco vel quovis alio appropriato liquore assumantur, præservativi eximij loco est.

Potest vero hæc ipsa medicina, per se omni auro præstantior, adhuc magis exaltari per additionem tincturæ corallorum, saphyri et hyacinthi et margaritarum materiæ resolutæ, tum quoque auri potabilis, si modo verum et genuinum, ac corrosivis rebus non inquinatum et corruptum, haberi possit, ita ut de singulis hisce scrupulus unus prius confecto medicamento adiungatur misceaturque.

Quin et universalius ut hoc reddatur medicamentum ad omnes morbos, qui per sudorem curari possunt, qualis ferme est tertia pars omnium eorum, qui humanum corpus infestant, sic procedendum. Antimonium selectum in regulum purum ter vel quater reiterata fæcum abiectione redigatur, |posteaque contuso et pulverisato regulo per cucurbitam terream ignem fortem sustinentem ad latus dispositam, impellatur forti igne et successive adaucto alchol Antimoniale, in aliam cucurbitam terream recipientis loco appositam, donec totus ferme regulus Antimonij instar pulveris subtilissimi vas antepositum subierit. Hoc Antimonij alchol postea in vasculis quibusdam reverberationi idoneis, et ignis vim perferentibus, beneque argillâ munitis, imponatur in reverberatorium clausum, ita ut flamma infra ac supra transeat, ipsa autem vascula conclusa non attingat, et fiat reverberatio successive|adaucta per 6 hebdomadas, donec Antimonium in pulverem album vel subflavum redactum quodammodo fixum evadat. Hic pulvis Antimonij etiam in aliqua copia assumptus non purgat, nec quidpiam corpus molestat, sed solummodo sudorem moderatum nec debilitantem ciet. De quo si prius præparatæ medicinæ parum immisceatur, multo adhuc præstantior et efficacior ad omnes morbos Epidemicos redditur, et insuper febres quascunque rite administrata curat obstructionesque aperit.

Atque hæc de medicina Epidemica, quam Cæsareæ Tuæ Maiestati, prout clementissime voluit, humillime et fideliter consignavi; ut secretam habeat, sibique soli reservet, demisse peto. Mitto vero nonnihil de eadem, quatenus hanc iuxta priorem descriptionis partem absolvere licuit, quæ etiam valida est, atque DEO dante in talibus morbis præsens remedium exhibet. |Estque hæc purior et præstantior eâ, quam Cæsarea Maiestas Tua a suo Capitaneo per me etiam paratam habuit.

Hanc ut Cæsarea Maiestas Tua clementi animo accipere, donec plura eiuscemodi et maiora in eius gratiam parare oportunitas dederit, non dedignetur, subiectissime oro.

DEUS optimus maximus Cæsaream Tuam Maiestatem ab omni malo tueatur.
TYCHO BRAHE.